Het warmtenet van Zaandam Oost wordt gevoed door een biomassacentrale
Een warmtenet heeft een warmtebron nodig. Dat kunnen verschillende bronnen zijn, of één bron. Het warmtenet van Zaanstad wordt een open warmtenet. Dat betekent dat meerdere bronnen of leveranciers gebruik kunnen maken van het leidingennetwerk. In eerste instantie is de biomassacentrale van Bio Forte de warmtebron. Maar in de toekomst zorgt het open warmtenet ervoor dat ook andere partijen warmte kunnen gaan leveren, zoals de Zaanse industrie hun restwarmte. Of dat er aardwarmte gebruikt zal worden. Dit zal het warmtenet nog duurzamer maken. Om dit haalbaar te maken zijn wel meer woningen nodig die op het warmtenet zijn aangesloten.
Een biomassacentrale is een grote, effectieve kachel. Er wordt lokaal snoeiafval verbrand. De warmte die dat oplevert gaat via een netwerk van leidingen naar de woningen die het als warmte en warm water gebruiken. In een biomassacentrale wordt materiaal van natuurlijke oorsprong verbrand om duurzame warmte op te wekken. Duurzaam omdat in contracten is vastgelegd dat er lokaal snoeihout gebruikt wordt, en omdat de CO2 uitstoot van de centrale veel kleiner is dan als de 2200 woningen die worden aangesloten hun woning op gas zouden verwarmen.
De biomassacentrale in Zaandam wordt geleid door Bio Forte en komt aan de Pascalstraat tussen het ZMC en het Pascalcollege. Het pand is 40 bij 17 meter, en heeft één grote schoorsteen van 20 meter hoog. De aanvoer van hout gebeurt met één vrachtwagen per dag. In overleg met het Pascal College is afgesproken dat deze voor schooltijd aankomt. Bio Forte heeft meerdere kleinschalige, duurzame biomassacentrales in Nederland. Bio Forte verkoopt zijn warmte aan ENGIE die optreedt als leverancier voor de Zaanse woningen die aangesloten worden op het warmtenet.
Een biomassacentrale is een hele grote, effectieve kachel. Bij een houtkachel of een barbecue vindt vaak een onvolledige verbranding plaats. Hierdoor geeft deze veel overlast van fijnstof. In een biomassacentrale vindt daarentegen een gecontroleerde, volledige verbranding plaats. Daarnaast zijn er sterke filters aanwezig waardoor Bio Forte ver onder de norm blijft qua uitstoot aan fijnstof. De centrale levert warmte voor ongeveer 2200 huishoudens maar heeft de uitstoot van 1 reguliere houtkachel. Hierdoor zal de centrale een zeer geringe invloed hebben op de lokale luchtkwaliteit.
Voor de beoordeling van de vergunningaanvraag voor de bouw van de biomassacentrale is in 2014 uitvoerig onderzocht wat het effect is op de lokale luchtkwaliteit. Het effect op de luchtkwaliteit ter plaatse van de noordwesthoek van de IJdoorn flat is hieronder samengevat. Dit is door de gemeente Zaanstad en de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied gecontroleerd en daarop is vergunning verleend.
| Verandering luchtkwaliteit | momenteel bij de IJdoorn | invloed biomassacentrale | straks bij de IJdoorn |
| Fijn stof | 22,51 | 0,10 | 22,61 |
| NOx | 26,133 | 0,008 | 26,141 |
Bekijk de conclusies van de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied die de milieubelasting op de omgeving heeft beoordeeld. Conclusie is dat Bio Torte ruimschoots aan de reguliere eisen voldoet voor geluid, lucht en geur. Voor luchtkwaliteit kiest Bio Forte er voor om zich via een maatwerkbesluit vast te leggen op strengere emissie-eisen dan wettelijk vereist is.